Masterclass faalkunde (workshop, lezing of training)

Korte video-impressie

Word een Master in falen!
Een Masterfaalkundige mag fouten maken, een Masterfaalkundige kan ook fouten maken! Hij deelt zijn fouten, blijft ontspannen en leert ervan. Een Master reageert bovendien productief op de fouten van anderen.

Inhoud masterclass
Je kunt kiezen uit een mix van deze thema’s. In een lezing of workshop van ongeveer 1,5 uur passen 2 thema’s.

1. 1. Faalfitness
   2. Durven proberen en leren van fouten: de groeimindset
   3. Verminderen van perfectiestress
   4. Productief reageren op fouten van anderen
   5. Fouten delen
   6. Vriendelijk falen

1. Faalfitness
   • Wist je dat je faalspieren hebt? Ze zitten door je hele lijf! Als je iets spannend vindt om te proberen dan voel je ze in de buikstreek. Als je angst voelt om te falen kun je benauwdheid voelen rond je longen. Als je jezelf hard loopt te bestraffen of op te jutten dan kun je verkrampte faalspieren tussen je oren opmerken.
   • Deze spieren trainen we met energieke en grappige oefeningen om ze soepeler en krachtiger te maken. Zodat je anders kunt omgaan met perfectie en falen!
   • De oefeningen gaan over durven falen, de moed om te proberen, denken in mogelijkheden, faalplezier opzoeken en zachter zetten van innerlijke kritiek.
2. Durven proberen en leren van fouten: de groeimindset
   • Stel dat een collega heel goed vergaderingen kan voorzitten, hij laat iedereen aan bod, heeft veel structuur en is altijd op tijd klaar. Is hij dan een geboren talent? Of komt zijn succes voort uit veel uitproberen, falen en weer opstaan? Het antwoord op deze vragen zegt iets over mindset: de overtuiging over de veranderbaarheid van vaardigheden en intelligentie.
   • Bij een vaste mindset gaan mensen ervan uit dat hun leervermogen aangeboren en onveranderbaar is, net als de kleur van hun ogen. Ze vinden zichzelf bijvoorbeeld niet creatief. Fouten zijn dan een bewijs van dit onvermogen. Een vaste mindset maakt mensen bang om te proberen. Omdat ze vrezen dom gevonden te worden als hun probeersel mislukt.
   • Met een groeimindset gaan mensen ervan uit dat hun leervermogen veranderbaar is. De gedachtegang is dan bijvoorbeeld: ‘Misschien ben ik nu nog niet creatief, maar dat kan ik wel worden. Door met moeite, inzet en toewijding te gaan proberen, daarbij onderuit te mogen gaan en te leren van dat wat fout gaat.’
   • Met een groeimindset zijn mensen meer geneigd om zichzelf uit te dagen. Het brein gaat dan hard aan het werk en legt nieuwe verbindingen. Met groeimindset falen mensen zichzelf slimmer.
   • Carol Dweck, hoogleraar psychologie van de Stanford University, heeft haar mindset-theorie met jarenlang onderzoek ontwikkeld. In de masterclass krijgen deelnemers bij dit onderdeel concrete handvaten om zichzelf en anderen te stimuleren in het aannemen van een groeimindset.
     Carol Dweck over haar groeimindset onderzoek.
3. Verminderen van perfectiestress
   • Er is op zich niets mis met perfectionisme, wie wil er nu niet iets prachtigs afleveren? Maar als dat streven voortkomt uit de angst om niet goed genoeg te zijn en niet te voldoen aan eigen normen of die van anderen, wordt het een heel ander verhaal. Dan wordt perfectionisme ineffectief en ongezond en leidt het tot stress: perfectiestress.
   • Perfectiestress uit zich onder andere in scherpe zelfkritiek, angst voor feedback, geen fouten durven maken, de angst om door de mand te vallen (imposter syndromen), steeds harder gaan werken en het vermijden of uitstellen van spannende taken. Het remt werkplezier, creativiteit, leren en prestaties.
   • Om perfectiestress te kunnen verminderen leren deelnemers gebruik te maken van tools uit ACT: Acceptance and Commitment Training. Een vernieuwende methode die is ontwikkeld door de Amerikaanse psycholoog Steven C. Hayes. Deelnemers leren om het zinloze gevecht met lastige emoties en zelfkritische gedachten te stoppen (acceptance). Want juist dat gevecht levert de perfectiestress op. Zo ontstaat er ruimte en aandacht voor dingen die echt belangrijk voor ze zijn in het werk (commitment). Dit maakt mensen mentaal veerkrachtiger.
4. Productief reageren op fouten van anderen
   • Uit een onderzoek van Harvard-professor Amy Edmondson blijkt dat de meeste fouten in werkomgevingen niet verwijtbaar zijn, maar vaak wél zo worden behandeld. We typeren iets of iemand sneller dan we doorhebben als ‘fout’.
   • Collega’s die productief op elkaars fouten reageren hebben een niet veroordelende en nieuwsgierige houding. Waarbij de nadruk ligt op wat er is gebeurd en niet op wie het gedaan heeft, waar men mede-verantwoordelijkheid neemt met de focus op leerervaringen.
   • Veel organisaties kunnen een voorbeeld nemen aan de luchtvaart. Daar heerst een open en veilige faalcultuur: ze bestraffen falen niet, ze oefenen veel in falen, ze verdelen zeggenschap, ze kijken terug en leren en ze communiceren transparant. De Amerikaanse auteur David Marx noemt dit een ‘Just Culture’. De kern van Just Culture ligt erin dat je mensen niet beoordeelt op basis van de uitkomst, maar op basis van hun gedrag voorafgaand aan die uitkomst.
   • In de ‘jazz-wereld’ is al jaren geëxperimenteerd met het productief omgaan met fouten. Deelnemers leren hiervan om fouten neutraler te zien. Dit stimuleert creativiteit, leren en verbinding.
5. Fouten delen
   • Sterke teams maken meer fouten! Misschien denk je: ‘Deze zit is fout. Want sterke teams maken toch minder fouten?’
     De hierboven genoemde wetenschapper Amy Edmondson onderzocht dit. Ze kwam in een onderzoek naar medische missers in ziekenhuizen tot de opzienbarende conclusie dat sterke teams meer fouten maken dan minder goed functionerende teams. Ze verklaart dit doordat sterke teams meer falen op papier, omdat ze openlijk over hun fouten praten en deze rapporteren.
   • Het vraagt lef om imperfecties te tonen aan anderen, om fouten te delen. We zijn bang voor represailles en laten ons leiden door de succesmaatschappij waarin we meer gewend zijn aan het tonen van prestaties. Durven delen van fouten vereist dus een veilige werkomgeving. Vice versa zorgt openheid over misstappen, en daar compassievol op reageren, juist voor die veilige omgeving.
   • Zo’n veilige omgeving wordt door Amy Edmondson psychologische- of ook wel sociale-veiligheid genoemd.
   • Dit staat voor een klimaat in organisaties waarin mensen interpersoonlijke risico’s durven te nemen. Waarin mensen onbevreesd kunnen presteren in een leergierig klimaat. Waar nieuwe ideeën vrij worden geuit, meningen openlijk worden gedeeld en fouten makkelijk worden erkend en gedeeld.
   • Wat het voor mensen zo lastig maakt om fouten te delen, is de verwarring tussen fouten maken, falen en mislukken. Een relatief kleine fout kan voelen alsof je enorm gefaald hebt of mislukt bent. Wat helpt is het ontrafelen van fouten, falen en mislukken. Wat is een fout, wanneer spreek je van falen of mislukken?
6. Vriendelijk falen
   • Fouten maken en toch vriendelijk, geduldig en begripvol zijn voor onszelf, kan dat? Natuurlijk! Want dingen lopen nu eenmaal vaak anders dan we zouden willen en verwachten. We zijn mens en feilbaar.
   • Dit betekent natuurlijk niet dat iedereen al zijn falen ‘gewoon maar helemaal okay moet vinden’. We mogen onszelf best willen veranderen. Maar doen we dat omdat we om onszelf geven? Of omdat we onszelf waardeloos en onacceptabel vinden door het falen?
   • Vriendelijk falen is met onszelf omgaan zoals we dat met onze beste vrienden doen. Onszelf met dezelfde zorg, tolerantie en vriendelijkheid benaderen als waarmee we dierbare vrienden behandelen.
   • Mensen die vriendelijk kunnen falen hebben steun voor zichzelf zodat ze verder kunnen komen in plaats van dat ze terugblikken met zelfverwijt. Hiermee bouwen ze interne stabiliteit op.

‘Ik vond de training heel goed en herkenbaar en de groep zeer enthousiast! De interactie was heel goed. Op een humoristische manier kreeg je dingen mee die je aan het denken zette. Ik herken perfectiestress ook bij mezelf en ik ben er door deze training op een andere manier naar gaan kijken. Het heeft me dus veel geholpen!’
Bol.com, Leonie van den Hatert, Projectmanager afdeling Design

Foto: Margot de Heide

‘Jeeee, nou, ik zit ook echt na te genieten. Het was nog mooier dan ik had durven hopen…! Echt zo leuk te zien hoe Remko ons over grenzen trok, met een lach, waardoor er werkelijk beweging kwam. Ik vond de opbouw erg goed, fijn dat er af en toe een theorieblokje in zat, pakkende filmpjes en omdat Remko het zelf ook zo leuk vindt komt dat heel snel over. De oefeningen maakten meteen de drempels voelbaar en ook het positieve effect van het durven doen. Ik heb alleen maar goede reacties gehoord en meteen al in de middag merkten we allen heel goed het effect.’
Samen Veilig Midden Nederland, Harmke Bergenhenegouwen, Senior Staf Gedragswetenschapper

‘Wat was dat leuk. We leren op een andere manier te kijken naar falen en fouten maken, niet in stress maar in ontspanning. Ook interactief gaan we aan de slag zodat we leren te durven en bij het maken van fouten niet in de stress schieten. De Faalkundige besmet ons met Faalkunde en stelt vragen als ‘waar heb je last van als je een fout maakt? Schuld, schaamte, bang voor kritiek van buiten of van jezelf, niet anderen willen kweten of zelfverwijt en oordelend. Falen gaat over gevoelsbeleving, je kunt falen zonder fouten te maken. Verwachtingen en voorspelbaarheid loslaten, trek het in het neutrale, spreek uit waarmee je rust krijgt voor jezelf. We hebben het over geestelijke lenigheid om verwachtingen en oordelen los te laten. We bespreken stellingen zoals: ‘Een fout is een feit met een negatief oordeel’ en doen interactieve oefeningen zoals door met foute woorden te smijten en een oefening waarin we elke fout die we maken juist vieren. We bespreken de vaste en de groeimindset en sluiten de training af met energie.’
Mezzo, Michèle van Vuuren

‘Je gaat naar een masterclass faalkunde zonder te weten wat je te wachten staat en komt er na verloop van tijd uit met de behoefte dat je anderen wilt activeren deze activiteit ook mee te maken. Het was energie gevend, verrassend, inspirerend voor zowel prive als in het werk, bevrijdend van negatieve gedachtes over hoe ik overkom. En dat ook nog eens op een funky manier. Ik heb nog nooit zoveel plezier gehad in het maken van fouten!’
De Bijenkorf, Mirella Willemsen